MATUMIZI YA INTANETI YALIYOKITHIRI

Intaneti imebadilisha namna tunavyofanya kazi, tunavyochangamana na jamii na tunavyojielimisha.  Wakati ambapo intaneti imetoa miunganiko ambayo vinginevyo isitengenezwa kwa urahisi na watu duniani kote, vilevile imeibua matatizo ya kisaikolojia ya kipekee kwa baadhi ya watu.  Kuna swali kuhusu maana ya kisaikolojia intaneti inayoweza kuwa nayo katika jamii yetu kwa jinsi tunavyoendelea kusonga kutoka kwenye dunia ambayo tumekuwa tukiwajua majirani zetu na kukutana na watu uso kwa uso kuendeleza mahusiano ya kina na watu kutoka mbali.  Ndoa zimevunjika, mambo yamefanyika, na vijana wamekuwa wakitekwa na watu waliokutana nao kwenye intaneti. 

Kwa kweli, kijana mmoja alikuwa akishawishiwa kujiovadozi na madawa na marafiki zake wa kwenye intaneti na alikufa akiwa anawasiliana kwa njia ya intaneti kwenye hili kundi.

Kuna hisia isiyotambulika ambayo inaundwa kwa kuongea kwenye mtandao.  Unaweza kuwa kama unavyotaka uwe, onesha kwa sana au kidogo kama unavyotaka, na usihukumiwe kwa muonekano wako.  Bila shaka, hii nayo ina maana watu wanaweza kuwa wadanganyifu kwa wengine na kutokuwa waaminifu kuhusu wao ni nani na nini wanataka kutoka kwako.  Kwa kuongeza, kuna mchanganyiko wa nyumbani na kazi na kuongezeka kwa tabia ya kutojichangamana na jamii.  Tafiti zinaonesha kwamba matumizi makubwa ya intaneti yanaendana na mawasiliano kidogo kwa wanafamilia, kupungua kwa mahusiano ya kijamii na marafiki wa eneo husika, na kuongezeka kwa mfadhaiko na upweke.  Utafiti mmoja ulionesha kwamba kutumia intaneti zaidi ya saa tano kwa wiki inasababisha kuwa na muda kidogo na marafiki, familia, na shughuli za kijamii.

Kwa kweli, kuna wazo kama hilo kuhusu madhara ya kutumia intaneti kwa muda mrefu na kuna wataalamu wa afya ya akili ambao wanapendekeza kuongeza “matumizi ya intaneti yaliyokithiri” kama ugonjwa wa akili unaoweza kutambulika.  Je unawezaje kujua kwamba umeathirika na matumizi ya intaneti yaliyokithiri?

Zifuatazo ni ishara za onyo:

1.       Kujishughulisha na mipango ya intaneti na kufikiria kuhusu muda mwingine utakaoweza kuwa online.

2.       Matumizi makubwa ya intaneti kwa muda mrefu.

3.       Kushindwa kunakojirudia kujaribu kukatiza matumizi yako ya intaneti.

4.       Kujihisi kukasirika kwa haraka, kukosa pumziko na hali ya kununa pale unapojaribu kuacha kutumia intaneti au unapozuiwa kuwa online muda ule unaopenda.

5.       Kutokuwa na ufahamu kwamba ni muda gani unatumia kwenye intaneti, kukaa online kuliko ulivyokuwa umekusudia.

6.       Kuwadanganya wanafamilia na marafiki kuhusu matumizi yako ya intaneti.

7.       Kuhatarisha ajira yako au kupoteza uhusiano kwa sababu ya muda unaotumia kwenye mtandao.

8.       Kutumia intaneti kama njia ya kuyakimbia matatizo yako, kukabiliana na mfadhaiko.

9.       Kukataa mialiko ya kutumia muda pamoja na familia na marafiki kwa sababu unaona ni heri uwe online.

Bila shaka, kujibu “ndio” kwenye mojawapo ya maswali haya haioneshi uhusiano.  Hata hivyo, kama unaweza kujibu “ndio” kwa nusu ya maswali haya, hapo unaweza kuhitaji kuchunguza matumizi yako ya intaneti.  Hapa kuna njia unazoweza kuzitumia kuzuia matumizi ya intaneti yaliyokithiri:

·         Amua muda kiasi gani unataka kutumia kwenye intaneti kabla hujaanza kutumia na weka alarm kwa huo muda.  Kaa kwenye huo mgao wa muda na usiseme “dakika 5 zaidi” ambayo baadae inakuwa ni saa nzima.

·         Kuwa na mapumziko ya mara kwa mara.  Tumia angalau dakika 5 ya kila saa au dakika 15 hadi 20 kwa kila saa 3 kwenye shughuli ambayo haitumii mtandao.  Tembea, nyoosha mwili wako, kula kumbwe, au sikiliza muziki.

·         Tembelea mtandao kwa kusudi na mkakati.  Kujivinjari kwenye mtandao bila lengo inaweza kupelekea kuwa online muda mrefu zaidi kuliko ulivyotazamia.

·         Kutana na watu bila kutumia mtandao.  Jiwekee ahadi kwa muingiliano wa kijamii angalau mara moja kwa siku na mtu ambaye hayuko online.

·         Usiruhusu intaneti kuwa kituo cha uwepo wako au ya muhimu sana, sehemu yako ya siku ya kufurahia.  Jikumbushe malengo yako, vitu vya thamani, na vitu vinavyokuvutia (interests).  Njia gani nyingine ya kutimiza malengo yako isipokuwa kupitia mtandao?