Kwa muda mrefu maziwa ya ng’ombe na mifugo mingine yamekuwa
maarufu nchini na kwingineko duniani.
Lakini maendeleo ya teknolojia na kuongezeka kwa mahitaji,
kumeongeza ubunifu.
Ongezeko la watu na tofauti za kiafya kumesababisha mahitaji
ya maziwa kuwa tofauti. Watu wanaokula
chakula kwa mpangilio maalumu kutokana na ushauri wa daktari (diet) au wenye
mzio hawawezi kutumia maziwa haya. Hata
watoto na wagonjwa hushauriwa kunywa aina fulani za maziwa.
Kutokana na mahitaji hayo, wataalam wa tiba lishe
wamefanikisha utengenezaji wa maziwa kutokana na mazao ya shambani. Licha ya wanyama, watu sasa wanaweza kunywa
maziwa yatokanayo na soya, mchele au, lozi ama badama (almond).
Hata hivyo, kila maziwa yanaelezwa kuwa na faida na hasara
zake kwa afya ya binadamu kutokana na uthabiti wa afya, mahitaji ya kiafya na
upendeleo wa mhusika. Kwa mfano; watoto
walioacha kunyonya, wenye zaidi ya miaka mitano na wajawazito wanahitaji zaidi
protini, Vitamin D na madini ya calcium.
Virutubisho hivi hupatikana zaidi kwenye maziwa ya mifugo.
Kwa upande mwingine, watu wanaopunguza uzito kutokana na
magonjwa ya moyo au uzito uliopitiliza wanatakiwa kuyaepuka maziwa hayo kwa
sababu yana kiwango kikubwa cha virutubisho vinavyoongeza uzito na lehemu.
Maziwa ya Ng’ombe
Maziwa haya yana faida nyingi na hupatikana kirahisi
madukani. Yana virutubisho vingi vya
protini, vitamin, calcium na madini ambayo ambayo ni muhimu kwa watoto na
wazee.
Tahadhali inatolewa kwa watu wenye mafuta mengi mwilini
kwani maziwa haya huchochea ongezeko hilo hivyo kuweza kuongeza hatari kwa
wenye matatizo ya moyo au wanaotaka kupunguza uzito. Yanaelezwa kusababisha uzio kwa watoto na
watu wazima pia.
Maziwa ya Mchele
Maziwa haya hutengenezwa kutokana na mchanganyiko wa maji na
mchele. Yanaelezwa kuwa ndiyo ya mwisho
kwa kusababisha mzio kwa watumiaji wa umri wowote hivyo kuwafaa zaidi watu
wenye matatizo hayo.
Ingawa yanaweza kusindikwa na kuongezewa calcium na vitamin
D, maziwa haya yanaelezwa kwamba sio chanzo halisi cha virutubisho hivyo.
Hali ni hiyo kwa
maziwa ya soya au lozi
Licha ya kutosababisha mzio, faida nyingine za maziwa ya
mchele zinaelezwa kuwa ni chanzo kizuri cha madini ya calcium. Vilevile, yanashauriwa kutumiwa na watu
waliozuiliwa kula nyama na bidhaa zake.
Maziwa haya inabainishwa kuwa yana kiasi kikubwa cha wanga
na kidogo cha protini, hivyo kutokuwa chaguo zuri kwa wagonjwa wa kisukari na
wote wanaohitaji zaidi protini kama vile wanariadha na wazee.
Maziwa ya Soya
Yanatengenezwa kutokana na soya. Nayo ni chaguo kwa wasioshauriwa kula nyama na
bidhaa zake. Hayana lehemu wala mafuta
kwa sababu yanatokana na mimea ingawa ni chanzo kizuri cha protini na madini ya
calcium endapo yatasindikwa.
Yanaelezwa kuwa chanzo kizuri cha protini, vitamin A, B12 na
D, na madini ya potassium. Protini yake
inalinganishwa na iliyomo kwenye maziwa ya ng’ombe.
Yana kiasi kidogo cha mafuta hivyo kuwafaa zaidi wenye
magonjwa ya moyo na shinikizo la juu la damu.
Tahadhali ni kwa watu wenye matatizo ya matezi. Matumizi makubwa ya soya yanaelezwa
kusababisha maambukizi ya matezi.
Utafiti uliofanywa chuo kikuu cha Havard kilichopo nchini Marekani mwaka
2008 ulionesha matumizi hayo hupunguza nguvu za kiume.
Maziwa ya Lozi
(almond)
Maziwa haya hutengenezwa kutokana na lozi au badama kama
zinavyoitwa kwenye baadhi ya maeneo.
Yanaelezwa kuwa na calories chache zaidi kuliko maziwa ya aina nyingine
yoyote.
Hayana lehemu wala mafuta.
Ingawa lozi zenyewe ni chanzo kizuri cha protini maziwa yake hayana sifa
hii. Siyo chanzo kizuri cha madini ya
calcium ingawa mengi yanayouzwa huongezwa madini haya pamoja na vitamin D. Ni chanzo cha uhakika cha vitamini A pia.
Hasara zake ni kwamba sio chanzo kizuri cha protini kama
yalivyo maziwa mengine labda ikiongezwa.
Hayana calcium pia ambayo ni muhimu kwa watu wenye udhaifu wa mifupa
hasa wanawake waliofunga hedhi.
Watu wenye mzio na lozi au jamii za karanga
wanashauriwa kuyaepuka maziwa haya. Yana
virutubisho vya carrageenan ambavyo husababisha matatizo kwenye mfumo wa
usagaji chakula.
No comments:
Post a Comment